Vụ án Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông là một vụ án nổi tiếng trong lịch sử tòa án Hồng Kông thế kỷ XX. Trải qua gần 20 tháng bị giam giữ (6/6/1931-22/1/1933), Nguyễn Ái Quốc lúc đó mang bí danh Tống Văn Sơ đã phải đối mặt với cái chết do các thế lực đế quốc câu kết với nhau mưu toan thủ tiêu. Nhưng với tinh thần lạc quan cách mạng và dũng chí kiên cường, cách xử trí thông minh, tỉnh táo và khôn khéo của người cộng sản, cùng với sự giúp đỡ của Quốc tế cộng sản và một số luật sư chân chính người Anh, đặc biệt là luật sư Phơ-răng-xít Hen-ri Lô-dơ-bi (Francis Henry Loseby), cuối cùng Nguyễn Ái Quốc đã giành được thắng lợi.
Đây là vụ án được nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu, sưu tầm tư kiệu và giới thiệu, song chưa có một công trình nào công bố đầy đủ tư liệu về vụ án. Với mục đích nhằm giúp bạn đọc tiếp cận trực tiếp với những tư liệu mới để có thể hiểu rõ hơn về vụ án đặc biệt này và hiểu thêm một giai đoạn hoạt động cách mạng đầy bí mật và gian khổ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Hồ Chí Minh cùng với NXB Chính trị Quốc gia đã cho in 5.000 cuốn khổ 24 x 20cm, dày 286 trang. Nội dung cuốn cuốn sách gồm 3 phần:
Phần I: Sự theo dõi và truy lùng Nguyễn Ái Quốc của thực dân Pháp (từ năm 1919 đến năm 1931).
Phần II: Nguyễn Ái Quốc bị chính quyền thực dân Anh bắt giam tại Hồng Kông. Diễn biến vụ án (từ ngày 6-6-1931 đến 22-1-1933).
Phần III: Chủ tịch Hồ Chí Minh và gia đình luật sư Lôdơbi (từ năm 1933 đến năm 1969).
Mặc dù hồ sơ gốc về vụ án chưa tìm lại được, nhưng qua các tài liệu sưu tầm được ở nhiều nguồn khác nhau, cuốn sách đã tái hiện lại một cách tương đối sống động diễn biến 9 phiên tòa xét xử Nguyễn Ái Quốc ở tòa án tối cao Hồng Kông từ ngày 31-7-1931 đến ngày 12-9-1931 với những lời khai thông minh, khôn khéo của Nguyễn Ái Quốc.
Cuốn sách còn tái hiện lại quá trình thực dân Pháp theo dõi, lùng bắt và truy nã Nguyễn Ái Quốc và mối quan hệ giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh với gia đình luật sư Lôdơbi.
Hầu hết các tài liệu, hiện vật, hình ảnh giới thiệu trong cuốn sách đều là những tài liệu, hiện vật gốc quý, đa số được công bố lần đầu tiên, trong đó có những tài liệu là bản thảo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, có hiện vật tự tay Chủ tịch Hồ Chí Minh giao lại. Phần lớn các tài liệu bằng tiếng nước ngoài được dịch nguyên văn ra tiếng Việt có kèm theo tài liệu minh họa để bạn đọc và các nhà nghiên cứu tham khảo. Với sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và hình thức, cuốn sách “như những thước phim quay chậm, giúp mọi người có một cái nhìn chăm chú về cuộc đời gian lao đầy thử thách của của Chủ tịch Hò Chí Minh, tư tưởng và nhân cách cao cả đầy sức cuốn hút của Người…” ( Nguyễn Khoa Điềm). Qua đó, mỗi chúng ta có thể tự rút ra cho mình những suy ngẫm và hành động để xứng đáng với các bậc tiền bối.
Hiền Hòa