Hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương Ðảng khóa X họp tại Hà Nội từ ngày 14 đến ngày 22-1-2008 đã thảo luận và thông qua Nghị quyết "Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước". Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc bài viết của đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư về những nội dung cơ bản của Nghị quyết.

Ðảng ta luôn phát huy bản chất giai cấp công nhân, đặt niềm tin vào giai cấp công nhân, quan tâm lãnh đạo xây dựng, phát huy vai trò giai cấp công nhân trong cách mạng giải phóng dân tộc cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các Nghị quyết Ðại hội Ðảng qua các nhiệm kỳ đều đề cập đến yêu cầu phải phát huy bản chất giai cấp công nhân của Ðảng và xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh.

Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương (khóa X) đã ra Nghị quyết “Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại  hóa đất nước" (Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 28-1-2008). Nghị quyết Trung ương đã đánh giá thực trạng tình hình, xác định rõ vai trò, vị trí của giai cấp công nhân, đề ra các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đã cụ thể hóa, bổ sung  và  phát  triển để thực hiện Cương lĩnh năm 1991 và Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng về xây dựng giai cấp công nhân, từng bước giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với việc xây dựng giai cấp công nhân; đồng thời cũng nêu ra những vấn đề cần tiếp tục tổng kết, nghiên cứu lý luận để xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn mạnh gắn với chiến lược phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Ðây là một vấn đề cơ bản và cấp bách, có ý nghĩa quan trọng sống còn đối với Ðảng và chế độ ta, đáp ứng mong đợi của toàn Ðảng, của giai cấp công nhân và toàn xã hội.

Giai cấp công nhân là một phạm trù lịch sử, là một tập đoàn xã hội, gắn với một hệ tư tưởng chính trị. Trên cơ sở những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với những đặc điểm của thời đại và của đội ngũ công nhân nước ta trong điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế quốc tế, vận dụng và phát triển kinh tế tri thức, Nghị quyết Trung ương đã xác định: Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển, bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất công nghiệp. Tuy nhiên, vì giai cấp công nhân nước ta đang trong quá trình phát triển, chưa định hình rõ, nên luôn có sự đan xen, chuyển dịch giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội.

Tính đến đầu năm 2007, tổng số công nhân nước ta có khoảng 9,5 triệu người (chiếm tỷ lệ 11% dân số và 21% lực lượng lao động xã hội), bao gồm: số công nhân làm việc trong các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế (doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp của tư nhân và tập thể, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; số công nhân làm việc trong các hộ sản xuất kinh doanh cá thể (trong lĩnh vực công nghiệp hoặc có tính chất công nghiệp); số lao động Việt Nam đang làm việc theo hợp đồng ở nước ngoài (chủ yếu làm việc trong các doanh nghiệp); số lao động chân tay trong các cơ quan Ðảng, Nhà nước, đoàn thể.

Qua hơn 20 năm đổi mới, giai cấp công nhân nước ta đã có những chuyển biến quan trọng, đang tiếp tục phát huy vai trò là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế, lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng; đóng góp trực tiếp to lớn vào sự phát triển của đất nước.

Giai cấp công nhân  nước ta đang tăng nhanh về số lượng và có mặt trong tất cả các thành phần kinh tế. So với cuối năm 2003, đến đầu năm 2007, số công nhân trong các doanh nghiệp tăng 30,5%; trong đó, công nhân doanh nghiệp của tư nhân và tập thể tăng 63%, công nhân doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng 68%, công nhân doanh nghiệp nhà nước giảm 15%.

Ðội ngũ công nhân nước ta ngày càng đa dạng về cơ cấu ngành nghề, với trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp được nâng lên đáng kể. Ðội ngũ công nhân đang tăng nhanh trong một số ngành kinh tế mũi nhọn của nền kinh tế (điện lực, dầu khí, điện tử, tin học, viễn thông...); đồng thời cũng đang phát triển mạnh ở một số ngành sản xuất, chế biến hàng xuất khẩu (dệt may, giày da, chế biến thủy sản...). Ðã hình thành ngày càng đông đảo bộ phận công nhân trí thức (có trình độ cao đẳng, đại học trở lên) làm công tác quản lý sản xuất kinh doanh, nghiên cứu và quản lý khoa học kỹ thuật gắn với sản xuất kinh doanh hoặc trực tiếp sản xuất. Hàng chục vạn cán bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý doanh  nghiệp sản xuất kinh doanh, công nhân bậc cao và thợ giỏi đã năng động, sáng tạo, có nhiều sáng kiến có giá trị cao được áp dụng.

Ðội ngũ công nhân nước ta đang là một lực lượng sản xuất cơ bản, có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của nền kinh tế quốc dân theo con đường xã hội chủ nghĩa. Trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giai cấp công nhân đã đóng góp trực tiếp to lớn vào sự nghiệp phát triển của đất nước, đưa nền kinh tế vượt qua thời  kỳ suy giảm, đạt tốc độ tăng trưởng khá cao và phát triển tương đối toàn diện, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo ra nhiều sản phẩm có sức cạnh tranh, tăng cường tiềm lực và cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế.

Giai cấp công nhân nước ta thích nghi tương đối nhanh với cơ chế thị trường, tư tưởng trông chờ vào bao cấp của Nhà nước được khắc phục rõ rệt; đã bắt đầu hình thành được ý thức về giá trị của bản thân trong lao động; đã xuất hiện một bộ phận công nhân có cổ phần trong doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa. Trong quá trình hình thành và thực hiện đường lối đổi mới, công nhân nước ta, đặc biệt là đội ngũ công nhân trí thức, đã phát huy tinh thần sáng tạo, đề xuất nhiều giải pháp quý báu cho Ðảng, Nhà nước đúc rút thành những chủ trương và chính sách để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội. Những cán bộ quản lý sản xuất kinh doanh, cán bộ  kỹ thuật và bộ phận công nhân trực tiếp sản xuất có trình độ cao, đã phát huy tốt hơn tính năng động, sáng tạo trong công việc, tự chủ trong sản xuất kinh doanh, thích ứng với cơ chế thị trường, tiếp thu và từng bước làm chủ những thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại.

Một bộ phận giai cấp công nhân, nhất là trong khu vực doanh nghiệp nhà nước, có bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp vững vàng. Ðại đa số công nhân tin tưởng vào Ðảng, Nhà nước, chế độ, vào công cuộc đổi mới và triển vọng phát triển của đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, có ý thức dân tộc, tinh thần yêu nước, cần cù lao động, tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái. Quan tâm mong muốn hàng đầu của công nhân hiện nay là có việc làm ổn định và thu nhập công bằng, bảo đảm đời sống; đất nước phát triển, chính trị - xã hội ổn định, dân chủ và công bằng xã hội được đảm bảo; doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thuận lợi; được bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng về vật chất và tinh thần, quyền được tham gia các hoạt động chính trị - xã hội, quyền được đối xử bình đẳng, được chăm sóc sức khỏe, học tập, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp. Cùng với các giai cấp, tầng lớp và thành phần xã hội khác trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giai cấp công nhân nước ta là cơ sở chính trị - xã hội vững chắc của Ðảng và Nhà nước.

Trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng, khi chuyển sang kinh tế thị trường, giai cấp công nhân đã phục vụ sản xuất và đời sống của nông dân ngày càng nhiều hơn, thông qua cung cấp các tư liệu sản xuất tiên tiến và dịch vụ kỹ thuật, chế biến nông sản, xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn; thu hút đội ngũ trí thức gắn bó với các doanh nghiệp để nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Ðã có một số mô hình liên kết trực tiếp công nghiệp với nông nghiệp và nghiên cứu khoa học, công nhân với nông dân và trí thức trong sản xuất kinh doanh (như mô hình Công ty Mía đường Lam Sơn, hình  thức liên kết bốn nhà: nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà nước; các hình thức liên kết trong thực hiện xây dựng cánh đồng 50 triệu đồng/ha/năm và hộ nông dân thu nhập 50 triệu đồng/năm...).

Tuy nhiên, giai cấp công nhân nước ta còn những hạn chế là:

- Sự phát triển của giai cấp công nhân chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, cơ cấu và trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế; thiếu nghiêm trọng các chuyên gia kỹ thuật, cán bộ quản lý giỏi, công nhân lành nghề; tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động còn nhiều hạn chế; đa phần công nhân từ nông dân chưa được đào tạo cơ bản và có hệ thống, một bộ phận công nhân chậm thích nghi với cơ chế thị trường.

- Ðịa vị chính trị của giai cấp công nhân chưa thể hiện đầy đủ. Giai cấp công nhân còn hạn chế về phát huy vai trò nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của công nhân không đồng đều; sự hiểu biết về chính sách, pháp luật còn nhiều hạn chế.  Tỷ lệ đảng viên và cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân còn thấp. Một bộ phận công nhân chưa thiết tha phấn đấu vào Ðảng và tham gia hoạt động trong các tổ chức chính trị - xã hội.

- Tuy trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, việc làm và đời sống của giai cấp công nhân ngày càng được cải thiện; nhưng lợi ích của một bộ phận công nhân được hưởng chưa tương xứng với những thành tựu của công cuộc đổi mới và những đóng góp của chính mình; việc làm, đời sống vật chất và tinh thần của công nhân đang có nhiều khó khăn, bức xúc, đặc biệt là ở bộ phận công nhân lao động giản đơn tại các doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Qua tổng kết, kiểm điểm vai trò của Ðảng, Nhà nước, tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác, đánh giá vai trò của các doanh nghiệp, người sử dụng lao động và bản thân giai cấp công nhân trong xây dựng giai cấp công nhân, cho thấy những nguyên nhân chủ yếu của tình hình giai cấp công nhân (cả về những ưu điểm và hạn chế) là:

- Quá trình đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội theo đường lối của Ðảng đã mở ra một giai đoạn lịch sử mới trong sự  phát triển giai cấp công nhân. Quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát huy nguồn lực của các thành phần kinh tế, với những đổi mới tư duy mạnh mẽ, đã tạo ra môi trường mới và điều kiện to lớn trong giải quyết việc làm, nâng cao trình độ nghề nghiệp và cải thiện đời sống cho công nhân. Tuy nhiên, những hạn chế, yếu kém trong phát triển kinh tế - xã hội cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc  làm, đời sống và tư tưởng của công nhân.

- Ðảng có chú trọng xây dựng giai cấp công nhân, nhưng quan tâm chưa đầy đủ, chưa ngang tầm với vị trí, vai trò của giai cấp công nhân trong thời kỳ mới. Từ sau Ðại hội VII, Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị chưa có nghị quyết, chỉ thị chuyên đề về xây dựng giai cấp công nhân; nhiều khó khăn, hạn chế của giai cấp công nhân chưa được quan tâm khắc phục kịp thời; chưa chú trọng công tác giáo dục, nâng cao giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị cho giai cấp công nhân; tổ chức cơ sở đảng tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước rất thiếu và yếu; tỷ lệ đảng viên và lãnh đạo các cấp xuất thân từ công nhân rất thấp; còn ít quan tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân; tôn vinh, động viên, khen thưởng công nhân còn ít; đời sống của một bộ phận công nhân quá khó khăn; công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về giai cấp công nhân chưa được quan tâm và đầu tư thỏa đáng, dẫn đến còn tình trạng nhìn nhận chưa đúng mức về vị trí, vai trò của giai cấp công nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế quốc tế.

- Nhà nước ban hành nhiều chính sách, pháp luật xây dựng giai cấp công nhân, nhưng những chính sách, pháp luật này còn nhiều hạn chế, bất cập. Có nhiều biểu hiện thiên về coi trọng việc thu hút đầu tư và vai trò của người sử dụng lao động, e ngại ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, nên chưa thực sự quan tâm thích đáng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân; tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật đối với giai cấp công nhân còn nhiều thiếu sót, thiếu chế tài cần thiết và xử lý không nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm.

- Tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác có nhiều đóng góp tích cực vào việc xây dựng giai cấp công nhân, nhưng hiệu quả chưa cao, còn nhiều yếu kém. Công đoàn chưa phát huy tốt vai trò là một tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân, chưa đủ sức đóng vai trò là chỗ dựa vững chắc của công nhân tại doanh nghiệp; điều kiện hoạt động lại rất khó khăn, nhất là trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước. Công tác Ðoàn và phong trào thanh niên công nhân chủ yếu mới dừng lại ở khu vực doanh nghiệp nhà nước.

- Bản thân giai cấp công nhân đã có nhiều nỗ lực vươn lên, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Các doanh nghiệp và người sử dụng lao động thuộc các thành phần kinh tế đóng góp tích cực vào tạo việc làm và thu nhập cho công nhân; nhưng không ít trường hợp còn vi phạm chính sách, pháp luật đối với người lao động, nhất là khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước.

Từ những thành công và hạn chế, yếu kém qua thực tiễn hơn 20 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Ðảng đã rút ra những bài học kinh nghiệm quan trọng trong xây dựng, phát huy vai trò của giai cấp công nhân nước ta.

Giai cấp công nhân nước ta đang có nhiều thuận lợi để phát triển, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Ðại hội X đã xác định sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển trước năm 2010; tạo nền tảng để đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Các chủ trương quan trọng của Ðại hội X tạo ra triển vọng to lớn cho sự phát triển mạnh mẽ của giai cấp công nhân nước ta; đồng thời đòi hỏi giai cấp công nhân phải nỗ lực vươn lên để đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Mặt khác, bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đang trong quá trình hoàn thiện dần và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu cũng tạo ra những áp lực cạnh tranh, tác động trực tiếp đến việc làm và đời sống của công nhân, đòi hỏi giai cấp công nhân phải phấn đấu vươn lên mạnh mẽ.

Bối cảnh mới, thời đại mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi giai cấp công nhân nước ta phải sớm trở thành giai cấp công nhân hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động, không ngừng được trí thức hóa, nhất là đối với thế hệ công nhân trẻ.

Nghị quyết Trung ương đã xác định rõ những quan điểm chỉ đạo trong xây dựng giai cấp công nhân để làm cơ sở cho xác định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cũng như trong tổ chức chỉ đạo thực hiện:

- Kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là một điều kiện tiên quyết bảo đảm thành công của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết hữu cơ với xây dựng, phát huy sức mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng, của tất cả các giai cấp, các tầng lớp xã hội trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc - động lực chủ yếu của sự phát triển đất nước, đồng thời tăng cường quan hệ đoàn kết, hợp tác quốc tế với giai cấp công nhân trên toàn thế giới.

- Chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội và chăm lo xây dựng giai cấp công nhân; đảm bảo hài hòa lợi ích giữa công nhân, người sử dụng lao động, Nhà nước và toàn xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân, quan tâm giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp công nhân.

- Ðào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân là một nhiệm vụ chiến lược. Ðặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ công nhân trẻ có học vấn, chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm khu vực và quốc tế, có lập trường giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng, trở thành bộ phận nòng cốt của giai cấp công nhân.

- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người công nhân, sự tham gia đóng góp tích cực của người sử dụng lao động; trong đó, sự lãnh đạo của Ðảng và quản lý của Nhà nước có vai trò quyết định, công đoàn có vai trò quan trọng trực tiếp trong chăm lo xây dựng giai cấp công nhân. Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn liền với xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong giai cấp công nhân vững mạnh.

Ðể thực hiện thắng lợi mục tiêu "đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại", Nghị quyết Trung ương đã xác định mục tiêu xây dựng giai cấp công nhân đến năm 2020 là:

Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, có giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng; có ý thức công dân, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa của dân tộc; nhạy bén và vững vàng trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi của tình hình trong nước; có tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết, hợp tác quốc tế; thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam. Nói chung, trong các doanh nghiệp đều có tổ chức cơ sở đảng, công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, phát triển nhanh về số lượng, nâng cao chất lượng, có cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; ngày càng được trí thức hóa: có trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến, hiện đại trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức; thích ứng nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động cao.

Từ nay đến hết năm 2010 phải phấn đấu quyết liệt để đạt được sự chuyển biến tối đa về các mặt sau đây:

- Trước hết, phải hình thành và triển khai thực hiện chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Giải quyết có hiệu quả những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp công nhân, tạo được chuyển biến thật sự mạnh mẽ và rõ rệt trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân (về nhà ở tại các khu công nghiệp, tiền lương và thu nhập, bảo hiểm xã hội, nơi sinh hoạt văn hóa, cơ sở nuôi dạy trẻ...) tương xứng với những thành quả của công cuộc xây dựng,  phát triển đất nước và những đóng góp của giai cấp công nhân. Xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong các loại hình doanh nghiệp.

- Có bước tiến về đào tạo, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển đất nước, nhất là những ngành công nghiệp mới. Tăng nhanh tỷ lệ lao động qua đào tạo; chú trọng đào tạo nghề cho công nhân từ nông dân và nữ công nhân.

- Nâng cao hơn về giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị, hiểu biết pháp luật, tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động, xây dựng lối sống lành mạnh trong công nhân, nhất là công nhân trẻ.

- Tăng tỷ lệ đảng viên và cán bộ lãnh đạo, quản lý xuất thân từ công nhân. Tăng số lượng và chất lượng cơ sở đảng trong các loại hình doanh nghiệp; sớm thành lập tổ chức cơ sở đảng ở những doanh nghiệp có đủ điều kiện theo quy định của Ðiều lệ Ðảng; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức đảng tại doanh nghiệp phù hợp với từng thành phần kinh tế.

- Ðẩy mạnh phát triển đoàn viên và tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các loại hình doanh nghiệp. Củng cố, đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao chất lượng các tổ chức cơ sở đã có; sớm thành lập tổ chức cơ sở tại các doanh nghiệp có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và điều lệ của các tổ chức đó; tăng số lượng và chất lượng của các tổ chức cơ sở này tại các loại hình doanh nghiệp, nhất là ở những doanh nghiệp có đông công nhân.

Nghị quyết Trung ương đã xác định nhiệm vụ và giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước , tập trung vào những vấn đề cơ bản và cấp bách, bức xúc đối với việc xây dựng giai cấp công nhân, những việc cần phải làm nhưng trước đây chưa làm tốt, chưa có quy định pháp luật, hoặc có quy định nhưng chưa đầy đủ, chưa xác định rõ vai trò, trách nhiệm của Nhà nước, của doanh nghiệp và các cấp, các ngành trong thực hiện, chưa có chính sách đủ mạnh và khả thi để phát huy nguồn lực của các thành phần kinh tế tham gia. Nội dung chủ yếu của những nhiệm vụ, giải pháp đó là:

- Tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về giai cấp công nhân trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Cần đổi mới tổ chức, tăng cường đầu tư, đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về giai cấp công nhân, hướng vào giải đáp những vấn đề thực tiễn đặt ra, qua đó cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để đề ra chủ trương, giải pháp xây dựng giai cấp công nhân phát triển toàn diện trong thời kỳ mới.

- Ðẩy mạnh và nâng cao chất lượng đào tạo nghề, từng bước trí thức hóa giai cấp công nhân. Ðây là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trong xây dựng giai cấp công nhân để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cần xây dựng và thực hiện hệ thống chính sách hướng nghiệp ở cấp học phổ thông để giúp cho thanh niên, học sinh định hướng đúng đắn việc chọn nghề và hiểu rõ được ý nghĩa của việc gia nhập đội ngũ công nhân; tạo điều kiện phát triển đội ngũ công nhân trẻ có trình độ cao, chuyển một bộ phận lớn nông dân thành công nhân. Nhà nước xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển dạy nghề một cách đồng bộ, đổi mới hệ thống dạy nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động trong nước và quốc tế; tăng cường công tác quản lý nhà nước về dạy nghề. Ban hành chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn đối với hoạt động đào tạo nghề, thu hút mạnh hơn các thành phần kinh tế tích cực tham gia vào lĩnh vực đào tạo nghề. Bổ sung, sửa đổi, xây dựng chính sách đào tạo, đào tạo lại công nhân; có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho công nhân tự học tập nâng cao trình độ; xây dựng, hoàn thiện nội dung, chương trình đào tạo nghề. Ðiều chỉnh, bổ sung, quy hoạch mạng lưới các cơ sở dạy nghề gắn với các ngành, các chương trình, dự án lớn, các vùng kinh tế trọng điểm. Ngân sách Nhà nước đầu tư tập trung vào dạy nghề cho lao động nông thôn, các vùng miền núi, dân tộc thiểu số và những ngành nghề đặc thù mà các đơn vị ngoài công lập không đầu tư. Khuyến khích các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế hằng năm dành kinh phí thích đáng và thời gian cho đào tạo, đào tạo lại công nhân; được tính vào giá trị đầu tư và hạch toán vào chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Tăng cường đào tạo đối với lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; quy hoạch và phát triển đa dạng các hình thức, các thành phần kinh tế tham gia đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài.

- Quan tâm bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, ý thức giai cấp, tinh thần dân tộc cho giai cấp công nhân. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng và hoạt động của tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đối với công tác tuyên truyền, giáo dục trong công nhân. Nhà nước đầu tư và có chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này (được tính vào giá trị đầu tư và hạch toán vào chi phí sản xuất).

- Bổ sung, sửa đổi, xây dựng và thực hiện nghiêm hệ thống chính sách, pháp luật để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân. Rà soát, bổ sung, sửa đổi, xây dựng các chính sách, pháp luật về lao động, việc làm và đời sống vật chất, tinh thần, nâng cao thể chất cho công nhân; tập trung trước hết vào những chính sách liên quan trực tiếp đến những vấn đề bức xúc đang đặt ra về việc làm và đời sống của công nhân. Bổ sung, sửa đổi, xây dựng các chính sách để phát huy các nguồn lực và trách nhiệm của cả Nhà nước, người sử dụng lao động, các tổ chức chính trị - xã hội, của toàn xã hội và của công nhân trong việc chăm lo cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân. Nhà nước có chính sách đầu tư cho các tỉnh, thành phố để xây dựng nhà ở và các công trình phúc lợi công cộng cho công nhân. Ðề cao trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc chăm lo lợi ích, đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân; tính tự giác của người sử dụng lao động và của công nhân trong thực hiện chính sách, pháp luật. Ðồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Nhà nước, tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong doanh nghiệp; có chế tài xử lý nghiêm các tổ chức và cá nhân vi phạm.

- Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng, phát huy vai trò của tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong xây dựng giai cấp công nhân.

Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng trong xây dựng giai cấp công nhân. Khẩn trương xây dựng và lãnh đạo thực hiện có hiệu quả chiến lược về giai cấp công nhân gắn với chiến lược phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế.

Chú ý hơn nữa công tác bồi dưỡng, phát triển đảng trong công nhân. Có cơ chế, chính sách đẩy mạnh việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng những cán bộ ưu tú xuất thân từ công nhân, nhất là công nhân trực tiếp sản xuất, tăng dần tỷ lệ cán bộ xuất thân từ công nhân trong bộ máy lãnh đạo các cấp của Ðảng, Nhà nước, Công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác.

Tiếp tục đổi mới, chỉnh đốn Ðảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong các doanh nghiệp. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và chỉ đạo thực hiện kiên quyết; bổ sung quy định chế tài cụ thể, đủ mạnh trong các luật để thực hiện nghiêm việc thành lập, hoạt động của tổ chức cơ sở đảng và các tổ chức chính trị - xã hội tại các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; đồng thời coi trọng tuyên truyền, vận động, thuyết phục, khuyến khích các chủ doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đồng tình, ủng hộ, tạo điều kiện để tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội thành lập, hoạt động thuận lợi. Có nhiều hình thức tăng cường và phát triển đảng viên tại các doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, làm nòng cốt xây dựng tổ chức cơ sở đảng, công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

Xây dựng tổ chức công đoàn lớn mạnh, phát huy vai trò của công đoàn trong xây dựng giai cấp công nhân. Ðổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức công đoàn các cấp. Các cấp công đoàn cần hướng mạnh hoạt động về cơ sở, lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động chủ yếu, lấy công nhân, viên chức, lao động làm đối tượng vận động, lấy chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, viên chức, người lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội làm mục tiêu hoạt động. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn cơ sở.

Ðổi mới mạnh mẽ tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động của tổ chức công đoàn tại các doanh nghiệp. Không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của công đoàn cơ sở, để công đoàn thực sự là chỗ dựa vững chắc của công nhân tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, có sức hấp dẫn đối với người lao động và tạo được sự đồng tình, ủng hộ của người sử dụng lao động. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam để nâng cao hiệu quả công tác nữ công của công đoàn tại các doanh nghiệp và khu công nghiệp. Sớm bổ sung cơ chế, chính sách bảo vệ cán bộ công đoàn cơ sở và chế độ phụ cấp trách nhiệm cho cán bộ công đoàn cơ sở.

Ðổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các doanh nghiệp. Ðổi mới nội dung và phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các doanh nghiệp nhà nước. Ðổi mới nội dung,  phương thức hoạt động, đa dạng hóa các loại hình, hình thức tập hợp, vận động thanh niên làm việc trong các doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tham gia hoạt động Ðoàn và Hội.

Xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn mạnh để đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội là nhiệm vụ quan trọng, to lớn của Ðảng, Nhà nước, của giai cấp công nhân và của toàn xã hội, phải luôn được đặt trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc và vì lợi ích của toàn dân tộc.

Theo Nhân dân