Ngày 20/3/2020, thay mặt Ban Bí thư, đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Hướng dẫn số 03-HD/TW hướng dẫn một số vấn đề cụ thể thực hiện Quy chế bầu cử trong Đảng.

Hướng dẫn này thay thế Hướng dẫn số 04-HD/TW, ngày 6/10/2014 của Ban Bí thư khóa XI.

Nội dung Hướng dẫn nêu rõ: Khi tổ chức đảng chuẩn bị nhân sự là cấp uỷ viên, đảng viên để giới thiệu ứng cử, bầu vào các chức danh lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân từ Trung ương đến cơ sở thì phải thực hiện theo Điều 13 Quy chế bầu cử trong Đảng và các quy định, hướng dẫn có liên quan.

Theo đó, Ban Bí thư hướng dẫn: Về đối tượng và phạm vi điều chỉnh; Về số lượng và danh sách đoàn chủ tịch (chủ tịch) đại hội, cơ quan tiếp nhận hồ sơ ứng cử, đề cử của đảng viên; Về kiểm phiếu bằng máy tính; Về thủ tục, hồ sơ ứng cử, đề cử; Về trách nhiệm của người đề cử trong việc giới thiệu nhân sự tham gia cấp ủy tại đại hội; Về việc cho rút và không cho rút khỏi danh sách bầu cử; Việc lấy phiếu xin ý kiến đối với những người ứng cử, được đề cử tại đại hội (hội nghị); Về số dư và danh sách bầu cử; Về lấy phiếu giới thiệu bí thư cấp ủy; Danh sách trích ngang của các ứng cử viên; Về việc bầu đủ số lượng đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên, triệu tập hoặc không triệu tập đại biểu thay thế đại biểu dự đại hội đối với một số trường hợp cụ thể…

Ứng cử, đề cử ở đại hội đại biểu đảng bộ cơ sở

Đảng viên chính thức không phải là đại biểu đại hội nếu ứng cử để đại hội xem xét bầu vào cấp uỷ thì làm đơn ứng cử nộp đảng uỷ cơ sở.

Đại biểu chính thức của đại hội khi đề cử đảng viên chính thức không phải là đại biểu của đại hội để đại hội xem xét bầu vào cấp uỷ thì chuẩn bị phiếu đề cử nộp cho đoàn chủ tịch đại hội; phiếu đề cử phải có ý kiến đồng ý của người được đề cử.

Ứng cử ở đại hội đảng bộ cấp huyện và tương đương trở lên

Đại biểu chính thức ở đại hội đại biểu nếu ứng cử để đại hội xem xét bầu vào cấp uỷ thì làm đơn ứng cử nộp đoàn chủ tịch đại hội.

Đảng viên chính thức không phải là đại biểu đại hội nếu ứng cử để đại hội xem xét bầu vào cấp uỷ thì nộp hồ sơ ứng cử cho cơ quan tổ chức của cấp uỷ triệu tập đại hội chậm nhất là 15 ngày làm việc trước ngày khai mạc đại hội. Hồ sơ của người ứng cử thực hiện theo Phụ lục số 01 kèm theo Hướng dẫn này.

Đề cử ở đại hội đảng bộ cấp huyện và tương đương trở lên

Đại biểu chính thức của đại hội nếu đề cử đảng viên chính thức trong đảng bộ không phải là đại biểu của đại hội để đại hội xem xét bầu vào cấp uỷ thì chuẩn bị hồ sơ đề cử, nộp đoàn chủ tịch đại hội.

Tại đại hội (hội nghị), nếu việc ứng cử, đề cử được tổ chức tại các đoàn đại biểu thì trưởng đoàn đại biểu tổng họp danh sách những người ứng cử, được đề cử (không lấy danh nghĩa đoàn đại biểu đề cử; không biểu quyết danh sách ứng cử, đề cử tại đoàn) nộp đoàn chủ tịch đại hội (hội nghị).

Hướng dẫn cũng nêu rõ, việc ứng cử, đề cử đối với cấp uỷ viên từ chi bộ đến Ban Chấp hành Trung ương thực hiện theo Điều 13 Quy chế bầu cử trong Đảng.

Trách nhiệm của người đề cử trong việc giới thiệu nhân sự tham gia cấp uỷ tại đại hội

Hướng dẫn nêu rõ, người đề cử nhân sự tham gia cấp uỷ phải chịu trách nhiệm trước đại hội về tiêu chuẩn, điều kiện tham gia cấp uỷ của người mà mình đề cử.

Sau đại hội, nếu xác minh người được đề cử không đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định thì tuỳ theo mức độ vi phạm, người đề cử sẽ bị xem xét xử lý theo quy định của Đảng.

Số dư và danh sách bầu cử

Liên quan đến việc cho rút và không cho rút khỏi danh sách bầu cử, hướng dẫn quy định, Đoàn chủ tịch tổng hợp danh sách những người ứng cử, được đề cử tại đại hội và những người xin rút khỏi danh sách bầu cử; đề xuất cho rút khỏi danh sách bầu cử những trường hợp vi phạm Quy chế bầu cử trong Đảng, những trường hợp được rút và không được rút khỏi danh sách bầu cử để báo cáo đại hội xem xét, quyết định bằng hình thức biểu quyết bằng phiếu hoặc giơ tay.

Trường hợp danh sách gồm nhân sự do cấp uỷ triệu tập đại hội đề cử, do đại biểu đại hội đề cử và người ứng cử chưa đủ số dư 30% so với số lượng cần bầu thì đoàn chủ tịch đề xuất với đại hội biểu quyết thông qua danh sách bầu cử.

Trường hợp danh sách gồm nhân sự do cấp uỷ triệu tập đại hội đề cử, do đại biểu đại hội đề cử và người ứng cử nhiều hơn 30% so với số lượng cần bầu thì tiến hành các thủ tục lấy phiếu xin ý kiến đại hội đối với những người ứng cử, được đề cử tại đại hội.

Về số dư và danh sách bầu cử, hướng dẫn quy định, trường hợp cần bầu lấy số lượng 1 người thì danh sách bầu cử là 2 người. Trong trường hợp này, cấp uỷ triệu tập đại hội chỉ nên lựa chọn giới thiệu 1 người.

Trường hợp cấp ủy triệu tập đại hội đề cử 1 người và tại đại hội không có người ứng cử, được đề cử thêm thì đoàn chủ tịch xin ý kiến đại hội biểu quyết thông qua danh sách bầu cử là 1 người.

Trường hợp cấp uỷ triệu tập đại hội đề cử 1 người và tại đại hội có người ứng cử, được đề cử thêm vượt quá 2 người thì đoàn chủ tịch lấy phiếu xin ý kiến đại hội về người ứng cử, được đề cử thêm tại đại hội để lựa chọn nhân sự lập danh sách bầu cử tối đa là 2 người.

Việc bầu uỷ ban kiểm tra các cấp thực hiện có số dư như bầu cấp uỷ.

Lấy phiếu giới thiệu bí thư cấp uỷ

Về lấy phiếu giới thiệu bí thư cấp uỷ, hướng dẫn nêu rõ, sau khi đại hội bầu được cấp uỷ khoá mới, Đoàn chủ tịch đại hội chủ trì việc lấy phiếu giới thiệu của Đại hội đối với nhân sự bí thư cấp uỷ trong số các nhân sự vừa trúng cử cấp uỷ viên.

Ban kiểm phiếu của Đại hội tổ chức kiểm phiếu, báo cáo kết quả với Đoàn chủ tịch Đại hội và cấp uỷ cấp trên; bàn giao biên bản kiểm phiếu và phiếu giới thiệu cho cấp uỷ khoá mới.

Cấp uỷ khoá mới tiếp tục thực hiện quy trình để bầu bí thư cấp uỷ theo tinh thần hướng dẫn số 34 của Ban Tổ chức Trung ương (đối với trường hợp đại hội bầu trực tiếp Bí thư).

Sau đó, tố chức công bố kết quả giới thiệu của Đại hội về nhân sự bí thư tại hội nghị đầu tiên của cấp uỷ khoá mới và thực hiện quy trình bầu bí thư theo quy định (đối với trường hợp Đại hội không bầu trực tiếp Bí thư). Nếu kết quả giới thiệu của Đại hội khác với phương án nhân sự được duyệt thì báo cáo cấp uỷ cấp trên cho ý kiến chỉ đạo trước khi bầu bí thư cấp uỷ.

Hướng dẫn cũng nêu rõ, những trường hợp không được triệu tập dự đại hội là những đảng viên trước thời điểm khai mạc đại hội bị đình chỉ sinh hoạt đảng, đình chỉ sinh hoạt cấp uỷ, bị khởi tố bị can, bị truy tố; những đại biểu được bầu nhưng không đúng nguyên tắc, thủ tục bầu cử.

Những cấp uỷ viên cấp triệu tập đại hội đã có quyết định nghỉ hưu hoặc thông báo nghỉ hưu mà thời điểm nghỉ hưu trước thời điểm khai mạc đại hội; hoặc chuyển công tác ra ngoài đảng bộ trước thời điểm khai mạc đại hội cũng thuộc trường hợp không triệu tập dự đại hội.

Hướng dẫn quy định, khi tổ chức đảng chuẩn bị nhân sự là cấp uỷ viên, đảng viên để giới thiệu ứng cử, bầu vào các chức danh lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân từ TƯ đến cơ sở thì phải thực hiện theo Điều 13 Quy chế bầu cử trong Đảng và các quy định, hướng dẫn có liên quan.

Những trường hợp không triệu tập dự đại hội

Hướng dẫn nêu rõ: Những đảng viên ở đại hội đảng viên, những cấp uỷ viên và những đại biểu ở đại hội đại biểu mà trước thời điểm khai mạc đại hội bị đình chỉ sinh hoạt đảng, đình chỉ sinh hoạt cấp uỷ, bị khởi tố bị can, bị truy tố; những đại biểu được bầu nhưng không đúng nguyên tắc, thủ tục bầu cử.

Những cấp uỷ viên cấp triệu tập đại hội đã có quyết định nghỉ hưu hoặc thông báo nghỉ hưu mà thời điểm nghỉ hưu trước thời điểm khai mạc đại hội; hoặc chuyển công tác ra ngoài đảng bộ trước thời điểm khai mạc đại hội.